1. Bố trí mặt phẳng

Phải phân biệt rõ ràng khu vực sạch, khu vực bán nhiễm và khu vực ô nhiễm. Nên có vách ngăn giữa từng khu vực. Khu vực sạch sẽ chủ yếu bao gồm các phòng thay đồ, văn phòng, ...và khu vực bán ô nhiễm chủ yếu bao gồm các kho thuốc thử. Khu vực bị ô nhiễm chủ yếu bao gồm phòng lấy máu và phòng thí nghiệm.

Bộ phận phòng thí nghiệm nên tách biệt luồng nhân sự, và nên có lối vào và lối ra độc lập cho nhân viên và hàng hóa. Đặc biệt, cần có lối thoát đặc biệt cho chất thải.

Để đảm bảo an toàn cho công việc thí nghiệm cần lắp đặt các thiết bị rửa tay không thủ công và thiết bị rửa mắt khẩn cấp ở lối ra của phòng thí nghiệm an toàn sinh học, và một số công việc có rủi ro ô nhiễm nên được thực hiện trong tủ an toàn sinh học cấp II.

(1) Phòng thí nghiệm sàng lọc sơ cấp HIV: được chia thành khu vực sạch, khu vực bán ô nhiễm và khu vực bị ô nhiễm.

(2) Phòng thí nghiệm PCR: được chia thành phòng chuẩn bị thuốc thử, phòng chuẩn bị mẫu và phòng phân tích khuếch đại. Trước mỗi phòng thí nghiệm phải có phòng đệm.

(3) Phòng thí nghiệm vi sinh: được chia thành phòng chuẩn bị, phòng đệm và khu vực làm việc.

(4) Khu vực lấy máu nên được chia thành một khu vực riêng biệt. Số lượng cửa sổ lấy máu nên được xác định dựa trên số lượng bệnh nhân ngoại trú trung bình mỗi ngày và cần được xem xét phù hợp với nhu cầu phát triển trong tương lai.

(5) Thiết kế khu sinh hóa cần tập trung vào máy sinh hóa. Tốc độ thay thế của máy sinh hóa rất nhanh. Trước khi thiết kế, cần liên hệ với nhà sản xuất thiết bị để xác định các thông số như vị trí lắp đặt, thông số kỹ thuật, trọng lượng, điện năng và mức tiêu thụ nước của thiết bị.

2. Yêu cầu bố trí sạch sẽ

a. Các tấm tường và vật liệu trần được yêu cầu phải dễ lau chùi và khử trùng, chống cọ rửa, không bám bụi, không rạn nứt, nhẵn và không thấm nước. Vật liệu thường được sử dụng là các tấm thép và chỉ số chống cháy không thấp hơn chất chống cháy B1.

b. Vật liệu mặt đất yêu cầu mặt đất chống trơn trượt và chống ăn mòn. Vật liệu trang trí thường được sử dụng là PVC hoặc mặt đất cao su. Các mối nối của tấm lát phải được hàn và bằng que hàn cùng màu.

c. Yêu cầu đối với cửa phòng thí nghiệm: phải đóng mở được tự động. Cửa phải được trang bị một cửa sổ quan sát, có khóa cửa. Trên cửa có thể lắp đèn báo trạng thái làm việc để thông báo có người làm việc trong phòng thí nghiệm.

d. Yêu cầu đối với cửa sổ trong phòng thí nghiệm: Không phù hợp để đặt cửa sổ bên ngoài có thể mở được trên tường và có thể thiết lập cửa sổ quan sát kín.

3. Kỹ thuật thông gió và điều hòa không khí

a. Phòng thí nghiệm nên tránh tình trạng nhiều phòng thí nghiệm dùng chung một thiết bị điều hòa không khí. Một bộ điều hòa không khí riêng biệt có thể tránh lây nhiễm chéo một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí vận hành.

b. Các thông số thiết kế của máy điều hòa không khí trong phòng thí nghiệm nên tham khảo các yêu cầu liên quan của TCVN và độ ẩm của Tủ An Toàn Sinh Học, máy ly tâm, Tủ Ấm và các thiết bị khác cũng cần được xem xét trong quá trình thiết kế.

c. Hệ thống lọc không khí phải được trang bị bộ lọc không khí ba giai đoạn thô, trung bình và cao. Bộ lọc hiệu ứng thô nên được lắp đặt ở cửa thoát khí trong lành, bộ lọc hiệu ứng trung bình phải ở phần áp suất dương của thiết bị điều hòa không khí và bộ lọc hiệu suất cao nên được lắp đặt ở nguồn cung cấp không khí của hệ thống

d. Chiều cao của cửa gió tươi tính từ mặt đất không được thấp hơn 2,5m. Cửa thoát gió tươi phải được bảo vệ khỏi mưa và động vật gặm nhấm, đồng thời phải trang bị tấm lưới lọc dễ tháo lắp và vệ sinh.

đ. Quạt hút trong phòng thí nghiệm phải được khóa liên động với quạt cấp. Nên bật quạt hút trước quạt cấp và đóng sau quạt cấp. Ống xả khí trong nhà nên được đặt tách biệt với ống xả khí của tủ an toàn sinh học và các thiết bị khác.

f. Việc cung cấp không khí và khí thải trong phòng sạch phải được gửi lên và xuống. Các cửa cấp và thoát khí trong nhà nên được bố trí để giảm thiểu không gian nơi luồng không khí trong nhà bị ứ đọng.

g. Nên duy trì chênh lệch áp suất không dưới 5Pa giữa các khu vực khác nhau của phòng thí nghiệm để đảm bảo luồng không khí đi từ khu vực sạch sang khu vực bị ô nhiễm và phải đặt đồng hồ đo chênh lệch áp suất ở vị trí dễ quan sát.

h. Bộ lọc và thiết bị điều hòa không khí không thể sử dụng vật liệu bằng gỗ, và phải có khả năng chống ăn mòn của chất khử trùng và vật liệu không thấm nước, và tỷ lệ rò rỉ không khí của thiết bị điều hòa không khí phải dưới 2%.

i. Điều hòa không khí thoải mái chủ yếu sử dụng bộ phận cuộn dây quạt cộng với hệ thống không khí trong lành, đồng thời sử dụng các nguồn nhiệt và lạnh tập trung của bệnh viện vào mùa đông và mùa hè.

4. Kỹ thuật điện

Phòng thí nghiệm của phòng thí nghiệm nên được cấp nguồn theo tải cấp một và phải lắp đặt nguồn điện liên tục để đảm bảo rằng nguồn điện của thiết bị chính không dưới 30 phút.

a. Hệ thống chiếu sáng

(1) Chiếu sáng phòng thí nghiệm ≥ 300 lx, phòng đệm, phòng chuẩn bị ≥ 200 lx, chiếu sáng khu vực văn phòng ≥ 200 lx, chiếu sáng mặt bàn lấy máu ≥ 500 lx.

(2) Đèn kín khí nên được sử dụng trong khu vực thanh lọc và đèn thông thường có thể được sử dụng trong khu vực thí nghiệm thông thường theo vật liệu trần.

(3) Phòng thí nghiệm phải được trang bị đèn khử trùng bằng tia cực tím và có thể được trang bị đèn cực tím (30W)

(4) Số lượng và vị trí của đèn báo sơ tán, đèn khẩn cấp và đèn báo thoát hiểm phải được thiết kế phù hợp với các quy định về phòng cháy chữa cháy có liên quan.

b. Hệ thống phân phối điện

(1) Cần thiết lập đủ ổ cắm trong quá trình thiết kế điện và mức tiêu thụ điện năng của thiết bị chính trong phòng thí nghiệm phải được biết trước và nên thiết lập hộp phân phối đặc biệt trong phòng thí nghiệm an toàn sinh học.

(2) Trước khi thiết kế nguồn điện liên tục, hãy trao đổi với người phụ trách phòng thí nghiệm để xác định thiết bị cần nguồn điện liên tục và thời gian cấp điện ngắn nhất. Vị trí đặt nguồn điện liên tục phải được thông gió tốt.

c. Hệ thống điện nhẹ

(1) Thiết bị mạng điện thoại: Cần có đủ thiết bị đầu cuối mạng điện thoại trong phòng thí nghiệm để đáp ứng yêu cầu quản lý thông tin phòng thí nghiệm.

(2) Hệ thống kiểm soát truy cập: Nó có thể hạn chế sự xâm nhập của nhân viên trái phép để đảm bảo an toàn cho phòng thí nghiệm.

(3) Hệ thống giám sát: Nó có thể giám sát việc ra vào của nhân viên phòng thí nghiệm, điều kiện làm việc hàng ngày, video giảng dạy…

(4) Hệ thống cuộc gọi: Nên thiết lập một phần mở rộng cuộc gọi khẩn cấp trong phòng thí nghiệm và máy chủ cuộc gọi nên được thiết lập trong phòng trực.

5. Công trình cấp nước, thoát nước, cấp khí đốt

a. Hệ thống cấp nước Nên có thiết bị rửa tay ở lối ra của phòng thí nghiệm. Thiết bị rửa tay nên sử dụng vòi không thủ công. Phòng thí nghiệm an toàn sinh học nên được trang bị thiết bị khử trùng tay tự động. Vật liệu cấp nước đáp ứng các yêu cầu quốc gia có liên quan.

b. Hệ thống thoát nước không nên lắp đặt hệ thống thoát nước trên sàn trong phòng thí nghiệm sạch. Hệ thống thoát nước của phòng thí nghiệm nên được tách biệt với hệ thống thoát nước của khu vực sinh hoạt. Cần đảm bảo rằng hệ thống thoát nước của phòng thí nghiệm đi vào trạm xử lý nước thải của bệnh viện.

c. Hệ thống nước tinh khiết: Thiết bị chủ yếu sử dụng nước tinh khiết trong phòng thí nghiệm là máy phân tích sinh hóa. Hệ thống nước tinh khiết trong phòng thí nghiệm nên liên lạc với người phụ trách phòng thí nghiệm trước khi thiết kế điểm nước tinh khiết và mức tiêu thụ nước của từng điểm nước.

6. Công nghệ mới áp dụng trong xây dựng phòng thí nghiệm

a. Hệ thống truyền dẫn đường ống khí nén kết nối chặt chẽ các phòng thí nghiệm khác nhau của bệnh viện với các đường ống truyền dẫn đặc biệt để tạo thành một mạng lưới đường ống khép kín. Hệ thống di chuyển trong khu vực thí nghiệm thuận tiện giữa các địa điểm và hệ thống có thể tự động chuyển mẫu, thuốc và các vật phẩm di động khác. Hệ thống này có thể cải thiện hiệu quả công việc của bệnh viện, tiết kiệm thời gian làm việc và cường độ lao động của nhân viên y tế, giúp công tác hậu cần của bệnh viện trở nên ngăn nắp hơn, tránh lây nhiễm chéo do dòng người và tiếp xúc gây ra một cách hiệu quả, đồng thời giảm lưu lượng của các vật dụng nhỏ trong bệnh viện từ hộp số tay truyền thống đã trở thành hộp số thông minh tự động.

b. Cột thí nghiệm đa chức năng là dẫn nguồn điện mạnh, điện yếu, nguồn không khí và nguồn nước từ trần nhà đến bề mặt làm việc thông qua cột đa chức năng. Có các cổng tiêu chuẩn trên cột đa chức năng để truy cập trong quá trình thí nghiệm. Cột được chia thành nhiều điện mạnh, điện yếu, nước, gas nằm trong khu vực độc lập tránh tiếp xúc với nhau.

7. Chuẩn bị của bên xây dựng

a. Nắm rõ các hạng mục thí nghiệm hiện có và các hạng mục thí nghiệm dự kiến thực hiện trong 3 năm trở lại đây, nắm được lượng bệnh nhân ngoại trú hàng ngày, số giường bệnh trong bệnh viện để từ đó xác định các phòng chức năng, diện tích của phòng thí nghiệm.

b. Lập danh sách các thiết bị thí nghiệm chính trong phòng thí nghiệm. Danh sách phải bao gồm các thông tin như tên thiết bị, số lượng, điện năng, mức tiêu thụ nước và mức tiêu thụ gas, đồng thời cung cấp cho người thiết kế tham khảo.

c. Nhà thiết kế nên cung cấp sơ đồ tầng của tòa nhà và thương lượng với nhà thiết kế kỹ thuật để xác định lối vào và lối ra của nhân viên phòng thí nghiệm, lối vào của các vật dụng làm sạch và lối ra của bụi bẩn. Các tuyến di chuyển của con người này không được xung đột với các tuyến di chuyển của con người trong toàn bộ tòa nhà.

d. Sau khi phương án thiết kế sơ bộ được xác định, nhà thiết kế cần được hỗ trợ trong việc liên lạc với các chuyên gia trong ngành để tối ưu hóa phương án thiết kế.

Tóm lại để có thể thiết kế và xây dựng một phòng thí nghiệm hoàn chỉnh và đầy đủ chức năng, phải tuân theo những tiêu chuẩn thiết kế phòng thí nghiệm y tế. Các tiêu chuẩn và thông số thường xuyên được kiểm tra và giám sát theo tiêu chuẩn thiết kế của phòng thí nghiệm để đảm bảo an toàn cho nhân viên, chất lượng sản phẩm và bảo vệ môi trường. Từ đó, phòng thí nghiệm sẽ được thiết kế để an toàn, hiệu quả và thuận tiện.